Sıcağa Bağlı Acil Durumlar

Sıcağa Bağlı Acil Durumlar

Sıcağa Bağlı Acil Durumlar | İnsan vücut sıcaklığı 370C kadardır ve damarların genişletilmesi veya daraltılması, solunum ve cilt yolu (terleme) ile bu sıcaklık sabit tutulmaya çalışılır. Vücut ısı ile karşı karşıya kaldığında sıcaklığı 37.8 0C’de tutmaya çalışır. Ancak ilaçlar, egzersiz, çevrede yüksek derecede ve yaygın ısı, özellikle yaşlılar ve çocuklarda ısı mekanizmasının bozulmasına ve vücut sıcaklığının artmasına yol açar.Vücut değişik ısılara terleme ile tuz miktarını ayarlayarak adapte olmaya çalışır. Yeterli su kaybetmenin vücudu serinletici etkisi olduğu düşünülmektedir. Terleme ile sıvı kaybı saatte 1.5 lt’ye ulaşabilir. Normalde insan terlediğinde kilonun %5’i kadar sıvı kaybını tolere edebilir. Eğer terleme ile aşırı tuz kaybı olursa ve yerine konmazsa dehidratasyon denilen vücuttan aşırı sıvı kaybı görülebilir. Sıcak havaya uzun süre maruz kalmak veya çok sıcak bir ortamda bedensel etkinlikte bulunmak, sıcak ödemi, kramplar, yorgunluk ve sıcak çarpması gibi durumlara yol açabilir.

Sıcak Ödemi

Kişi aşırı sıcakla karşı karşıya kaldıktan sonra ellerde, ayaklarda ve ayak bileklerinde üzerine basıldığında iz bırakan ödem (şişlik) oluşur. İklime uyum sağlayamayan yaşlı ve çocuklarda daha sıklıkla görülür. Birkaç gün sürebilir. Sıcak bağlı ödemde yapılması gerekenler Bu ödem birkaç gün içinde kendiliğinden çözülür hiçbir komplikasyon (yan etki) olmaz. Sıcak ödemi oluştuğunda;

  • Ödemli bölge yükseltilmelidir.
  • Sıcak ortamlardan uzaklaştırılmalıdır.
  • Sıvı alımı artırılmalıdır.

Sıcağa Bağlı Kramplar

Sıcağa bağlı kramplar da sıcağa bağlı acil durumlar kapsamındadır. Sıcak krampları terleme yoluyla vücuttan büyük miktarda sıvı kaybedildiğinde meydana gelir. Çalışırken veya egzersiz sırasında veya birkaç saat sonrasında görülebilir. İklime uyum sağlayamayan işçiler ve atletlerde, çok aşırı egzersiz yapan kişilerde elektrolit eksikliğinden dolayı bacaklarda, omuzlarda ağrılı kramplar, halsizlik, kalp atım hızında artma (taşikardi), soluk ve nemli bir cilt, bulantı, aşırı idrar yapma görülür. Sıcağa bağlı kramplarda yapılması gerekenler

  • Kişi serin bir yerde dinlendirilmelidir.
  • Kramp giren bacak hareket ettirilmelidir.
  • Dar giysiler varsa çıkarılmalıdır.
  • Eğer yanıt veriyorsa ve bulantı yoksa, kişiye içmesi için soğuk bir şeyler (su, ayran, meşrubat gibi) içirilmelidir.
  • Aşırı aktiviteden kaçınılması yararlıdır.

Sıcağa Bağlı Yorgunluk

Aşırı sıcak ortamda sıvı ve elektrolit kaybı sonucunda ortaya çıkar. Sıcak durgunluğu veya bitkinlik de denir. Genellikle aşırı sıcakta bulunan çocuk, hasta ve yaşlılarda veya aşırı egzersiz yapan kişilerde görülür. Hastalar bayılma, baş ağrısı ve baş dönmesi, halsizlik, nadiren bulantı ve kusma, karında kramplardan şikâyetçidirler. Aşırı terleme sonucu deri soluk ve nemlidir. Terleme nedeniyle vücut sıcaklığı düşük, normal veya yüksek olabilir. Sıcağa bağlı yorgunluk durumunda yapılması gerekenler

  • Kişi bulunduğu ortamdan serin bir yere alınır. Eğer varsa üzerindeki kalın giysiler çıkarılmalı, dar giysiler gevşetilmelidir.
  • Hasta sırt üstü yatırılmalı ve bacakları 15-30 cm yükseltilmelidir.
  • Ortamın soğutulması veya aniden ısı düşüklüğüne gidilmemelidir. Ortam oda ısısından aşağı inmemelidir.
  • Eğer yanıt veriyorsa ve bulantısı yoksa, kişiye içmesi için soğuk ve tuzlu içecekler verilmelidir.
  • Cilt havalandırılmalıdır.
  • Başa ve vücuda konulan ıslak havlularla kişi serinletilmeye çalışılmalıdır.

Sıcak Çarpması

Sıcak etkisi ile oluşan sıcak çarpması erken müdahale edilmediği taktirde ölüm ihtimali çok yüksek olan bir durumdur. Vücudun ısı düzenleyici mekanizmaları bozulmuştur. Vücudun sıcaklığı aniden tehlikeli düzeylere çıkabilir. 40 0C ve üzerindeki vücut sıcaklığı hücrelerde ve özellikle beyin hücrelerinde ve kan damarlarında hasara neden olur. Kalp atım sayısı artar, hastada klinik olarak nörolojik şok tablosu görülür. Sıcak yaz günlerinde, arabada kilitli olarak yalnız bırakılan çocuklarda da ölüme yol açabilir. Sıcak çarpmasından özellikle sıcak hava dalgaları oluştuğunda ileri yaştaki kişiler, çocuklar, kalp, tansiyon, diyabet, kanser ve böbrek hastaları gibi kronik hastalığı olanlar fazlası ile etkilenir. Alkolikler, obezler ya da çok zayıf olanlar, idrar söktürücü ve yatıştırıcı ilaç alanlar da daha fazla etkilenen gruptur. Egzersize bağlı sıcak çarpması ise genellikle genç ve sağlıklı kişilerde aşırı sıcak ve nemli havalarda görülür. Sıcak çarpmış kişiler terleyemezler, derileri kuru, çok sıcak (Vücut sıcaklığı 400C’nin üzerindedir) ve kırmızıdır. Kişilerde baş ağrısı, baş dönmesi, konuşma bozukluğu, halsizlik, bilinç bozulması, bayılma ve hatta koma görülebilir. Bulantı, kusma, ishal, ve kas krampları da tabloya eşlik edebilir. Sıcak çarpması birçok sistemi de etkiler. Ciddi vakalarda karaciğer ve böbrek yetmezliği oluşabilir. Ateşin 40 derecenin üzerine çıktığı vakalarda kalıcı hasar gibi ağır sinir sistemi bozuklukları oluşabilir.

Sıcak çarpmasında yapılması gerekenler

  • 112 Acil Yardım Merkezi’ni çağırmadan önce mümkünse, kişi serin, gölge ve havadar bir yere alınmalıdır.
  • Eğer kişi yanıtsızsa hava yolu açılmalı, solunumu kontrol edilmeli ve gerekiyorsa solunum desteği uygulanmalıdır.
  • Fazla giysiler çıkarılmalı ya da gevşetilmelidir. 
  • Hastanın vücut sıcaklığını düşürmek için ıslak havlu veya çarşafa sarılmalı ve çarşafın ıslak kalması sağlanmalıdır.
  • Buz paketleri varsa hastanın koltuk altlarına, boynuna, kasıklarına ve başına küçük havlular içinde konulabilir.
  • Bulantısı yoksa ve bilinci açıksa, su ve tuz kaybını gidermek için 1 litre suya 1 çay kaşığı karbonat ve 1 çay kaşığı tuz karışımı sıvı ya da soda içirilmelidir.
  • Eğer kişi hastaneye araba ile götürülüyorsa arabanın camları açık olmalı ve bir kişi yaralıya yelpaze ile hava sağlamalıdır.

Sıcak çarpmasından korunmak için alınması gereken önlemler

  • Sıcak yaz günlerinde pamuklu, terletmeyen, açık renkli ve hafif, bol giyecekler tercih edilmelidir.
  • Güneş ışığından koruyacak şapka, güneş gözlüğü ve şemsiye gibi aksesuarlar bulundurulmalıdır.
  • Sıcakta aktivite yapması gereken kişilerin ilk gün 15 dk olarak başlayacakları aktivite süresi, her gün 15 dk uzatılarak vücudun alışmasını sağlamaları önerilir.
  • Kapalı ortamlar düzenli aralıklarla havalandırılmalıdır.
  • Bol miktarda sıvı alınmalıdır.
  • Doğrudan güneş ışığında kalınmamalıdır.
  • Sıcak günlerde ağır yemeklerden kaçınılmalıdır.
  • Vücut temiz tutulmalı, gün içerisinde gerekiyorsa vücut sıcaklığını düşürmek için ılık duş alınmalıdır.

Efor OSGB istanbul | İş Sağlığı ve Güvenliği Bizimle Emin Ellerde!…