Laboratuvarda İş Sağlığı ve Güvenliği

İş Sağlığı Biyolojik Risk Etmenleri

Laboratuvarda İş Sağlığı ve Güvenliği

Bakteriyoloji laboratuvarında görev alan kişiler, mikropları etrafa yaymamak, kendilerine ve diğer çalışanlara enfeksiyonu bulaştırmamak içim dikkatli ve temiz çalışmaları gerekmektedir.

Bu işyerlerinde yapılabilecek küçük bir dikkatsizlik ölümle son bulunabilir. Kazalar ve hastalanmalara yol açabilir.

MİKROBİYOLOJİ LABORATUVARINDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ

  • Laboratuvara temiz ayakkabılarla girilmeli, mümkünse laboratuvar için kişinin özel ayakkabıları olmalıdır.
  • Laboratuvarda beyaz bir önlük giyilmelidir. Girerken giyilmeli, çıkışta da çıkarılmalıdır.
  • Laboratuvara palto, kitap, defter vs ile girilmemelidir.
  • Laboratuvara yiyecek, içecek getirmek, sakız çiğnemek, sesli konuşmak yasaktır.
  • Laboratuvar masalarının üzerine oturulmamalıdır.
  • Laboratuvara ziyaretçi girmemelidir. Eğer zorunluysa, ayakkabılarına steril galoş geçirilmelidir.
  • Çalışma masalarının üzeri, çalışmaya başlamadan önce ve sonra dezenfektan ile silinmelidir.
  • Çalışma masalarının üzerinde lüzumsuz eşyalar bulundurulmamalıdır.
  • Çalışırken elleri ağza, buruna, yüze veya göze sürmemelidir.
  • Miktoplu tüp ve petri kapları açık bir şekilde masa üzerine bırakılmamalıdır.
  • Gömlek ceplerine sıvı ve katı kültür bulunan tüp ve petri kabı koyulmamalıdır.
  • Ekim yaparken, pencereler kapalı olmalı, konuşulmamalıdır.
  • Etrafa mikroplu bir madde saçılınca veya kültür tüpleri kırılınca, üzeri dezenfektana batırılmış bir pamukla örtülmeli ve uygun etki süresinden sonra toplanmalıdır. Böyle bir durumda laboratuvar yetkililerine haber verilmelidir.
  • Çalışma bittikten sonra kirli tüp, pipet vs kendisine ait kaplara konulmalıdır.
  • Kullanılan lam ve lameller, özel kaplara konulmalıdır. Bu kapların içerisinde dezenfektan olmalıdır.
  • Çalışmanın özelliği gerektiriyorsa “ steril kabin” kullanılmalıdır.

KORUYUCU EKİPMAN VE DONANIMLARIN KULLANILMASI

  • Mikrobiyolojik veya kimyasal analizlerin güvenli bir şekilde, kullanıcıya ve ortama zarar vermeden yapılmasına olanak tanıyan davlumbaz sistemleri (çeker ocaklar) kullanılması önerilir.
  • Kimyasal maddelerin deri veya giysilere sıçraması, göze temas etmesi durumlarında kullanıma hazır bir şekilde güvenlik ve göz duşlarının bulundurulması gerekmektedir.
  • Ortamdaki riskler engellenemiyor ve toplu koruma önlemleriyle azaltılamıyorsa, personele; işe ve mevzuata uygun şekilde kişisel koruyucu donanım temin edilmelidir. Bu kıyafetler tanımlı riski önleyecek nitelikte olmalıdır.

 

KİMYA LABORATUVARLARINDA UYULMASI GEREKEN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURALLARI

  • Genel olarak laboratuvarlarda insan sağlığına zararlı tehlikeli kimyasal maddelerle çalışılmaktadır. Laboratuvarda kullanılan her kimyasal maddenin Malzeme Güvenlik Bilgi Formunun bulundurulması yasal bir zorunluluktur.
  • Tehlikeli kimyasalların bulunduğu tüm kaplar kimyasalın tam olarak ismini, tehlike sınıfını, son kullanma ve üretim tarihlerini içerecek şekilde etiketlenmelidir.
  • Kimyasal tipine ve tehlike sınıfına göre depolanma alanları ve dolaplar belirlenmelidir.
  • Kimyasal saklamada uygun, onayı alınmış dolaplar kullanılmalıdır, kilitli metal saklama dolapları kullanılmalıdır.
  • Kimyasallar güneş ışığından uzak, serin, kuru ve iyi havalandırılan alanlarda depolanmalıdır.
  • Parlayıcı ve patlayıcı maddeler, asitler ve bazlar bir arada depolanmamalıdır.
  • Patlayıcı kimyasallar patlayıcı depolarında muhafaza edilmelidir.
  • Toksik maddeler diğer tehlike sınıflarından ayrı tutulmalıdır ve soğuk, iyi havalandırılan bir yerde ışık ve ısıdan uzak olacak şekilde muhafaza edilmelidir.
  • Oksitleyiciler, yanıcı ve parlayıcılardan uzak tutulmalıdır.
  • Korozif kimyasallar daha alçak raflarda tutulmalıdır.

 

BİYOLOJİK RİSK FAKTÖRLERİ VE ÖNLEMLERİ

  • Biyolojik risk faktörleri, virüs, bakteri, mantar ya da parazitler gibi biyolojik ajanlar olup vücuda soluma, göz ve deriye temas yoluyla girebilir.
  • Tıbbi laboratuvarlarda tüm çalışanların doku örnekleri alınırken, depolanırken ve incelenirken olası tehlikelerden nasıl korunmaları gerektiğini bilmesi gerekmektedir.
  • El hijyeni ile çalışılarak olumsuz koşullar en aza indirilmelidir.
  • Çalışanlar, hem kendilerini hem de çalışma alanındaki diğer arkadaşlarını istenmeyen maddelerin ve mikroorganizmaların bulaşmasına ya da bulaştırmamasına dikkat etmelidir.
  • Laboratuvarlarda 5 endikasyon (el hijyeni)kuralına uyulmalıdır;
    Laboratuvara girişte
    Klinik materyal bulaştığında
    Eldiveni çıkardıktan sonra
    Laboratuvar yüzeylerine direk temastan sonra
    Laboratuvardan çıkarken

 

ERGONOMİK RİSK FAKTÖRLERİ VE ÖNLEMLERİ

  • Mikroskopla çalışırken uygun yükseklikte çalışılmalı, dirsekler mümkün olduğunca vücuda yakın tutulmalıdır.
  • Pipetle çekme gibi tekrarlayan hareketlere her 20 dakikada bir ara verilmelidir.
  • Uzun süre ayakta çalışılması gereken görevlerde ayaklık ya da sandalye takviyesi yapılmalıdır.
  • Çalışma tezgahlarının ya da sandalyelerin ayarlanabilme özelliği olmalıdır.
  • Malzeme taşıma işlemleri bilinçli kaldırma ve taşıma kurallarına uygun olarak beli zorlamadan yapılmalıdır.

 

LABORATUVARDA YANGIN

  • Laboratuvarlarda kalıcı hasar ve ölüm oranları alevlenebilir maddeler sebebiyle yükselmektedir. Çalışanların olası bir yangına karşı gerekli eğitimi almış olmaları sağlanmalıdır.
  • Laboratuvardaki yangın söndürme aletlerinin yeri planda belirtilmeli, tüm laboratuvar çalışanları tarafından bilinmelidir. Periyodik kontrolleri takip edilmelidir.
  • Bir acil durum planı yapılmış olmalı, plan yazılı olarak iş ortamında bulundurulmalı, acil çıkış kapılarının yerini gösteren işaretler duvarlara asılmalıdır.

 

Laboratuvarda İş Sağlığı ve Güvenliği

 

TEHLİKELİ ATIKLAR VE ATIK YÖNETİMİ

  • Laboratuvarın faaliyet gösterdiği konulara göre ortaya çıkan atıklar doğrudan alıcı ortama verilmemelidir.
  • Tehlikeli kimyasal atıklar ise kesinlikle kanalizasyon sistemine boşaltılmaz, doğrudan havaya verilmez, düşük sıcaklıklarda yakılmaz, evsel atıklarla karıştırılmaz ve depolanarak bertaraf edilmezler.

 

TEMEL GÜVENLİK KURALLARI

  • Farklı laboratuvarlarda, yapılan iş ne olursa olsun, laboratuvar ortamında çalışırken uyulması gereken ortak disiplin kuralları laboratuvar personeline benimsetilmelidir.
  • Laboratuvarda sigara içilmemelidir.
  • Yiyecek içecek tüketilmemeli ve bulundurulmamalıdır.
  • Laboratuvarda çatlak ve kırık cam eşyalar kullanılmamalıdır.
  • Laboratuvarda çalışılırken ağız yoluyla sıvı çekilmemelidir.
  • Laboratuvarda bulunan hiç bir kimyasal madde koklanmamalı veya tadılmamalıdır.
  • Laboratuvarda çalışırken tüm güvenlik kurallarına uymalı ve uygun laboratuvar kıyafeti giyilmelidir. Amaca uygun kişisel koruyucu donanım (eldivenler, maskeler, göz/yüz koruyucular, işitme koruyucu, çalışma giysisi, özel giysi) kullanılmalıdır.
  • Çalışma esnasında saçlar uzun ise mutlaka toplanmalıdır.
  • Laboratuvar dışına laboratuvarda kullanılan önlük, eldiven, vb. ile çıkılmamalıdır.
  • Laboratuvara, laboratuvar çalışanları dışında giriş çıkış yasak olmalıdır.
  • Deri yoluyla hastalıkların bulaşma riskinden dolayı laboratuvar ortamında çalışırken açık yaralar mutlaka yara bandı ile kapatılmalıdır.
  • Laboratuvar kapıları güvenlik açısından her zaman kapalı tutulmalıdır.

 

Laboratuvarda İş Sağlığı ve Güvenliği

EFOR OSGB

isggm